Adanalı Ziya (1859-1932)

 Adanalı Ziya (1859-1932) Son dönem Divan şairi. Adanalı Ziya eskilerin deyişiyle di. Kendisi için yergi yazmasına rağmen Adana valisi Ziya Paşa genç şairi yetenekli bularak öğrenim için İstanbul'a gönderdi. Fakat Ziya, "fıtratı kayıt altına girmeye uygun" olmadığı için Tıbbiye'den ayrıldı ve serseriyâne yaşamaya başladı. 

Bundan da bir süre sonra bıkan şair, Evkaf Nezareti'nde memuriyete girdi. Aşırı derecede içmeyi sürdürüyor, yönetimi yeren şiirler yazıyordu. Sarhoşluğu sırasında dönemin seraskerinin yüzüne küfür edince tutuklandı. 

Hapisten kurtarmak için dostları tarafından deli olduğu ileri sürülerek bimarhaneye (tımarhane) kapatılması sağlandı. Çıkınca Fizan'a sürüldü. Daha sonra Mısır'a kaçmayı başardı ve sonunda affa uğrayarak İstanbul'a döndü. İş istemesi üzerine Afyonkarahisar'a Evkaf müdürü olarak atandı. Burada ölünceye kadar derbeder ve meczubâne bir hayat sürdü. 

Tanıyanlarından Faik Reşad, şairi anlatırken "Ziya kafası gayet büyük, yüzü küçük, gece gündüz sarhoş bir şairdir" der. Bir anısında da, evde mahpus kaldığı için iki gündür içki içemeyen şairle Tavukpazarı'ndaki bir meyhanede karşılaşmasını anlatır: 

"Beni gördü, yanıma oturdu. İşaret etti, bir kâse rakı getirdiler. Titreyen elleriyle yakalayub bir nefeste yuvarladı." 

Ahmet Rasim ise şairi şöyle betimler: 

"Adanalı Ziya –ki ince, nahif bir bedene, bilek kadar ince bir gerdan ile birleşmiş, azimülcüsse bir kafadan ibaret idi – melankolik gözlerini bayılta bayılta hafif hafif söyler, müteakiben gülerdi." 

Kendinden söz etmeyi sevmemesi ve mahviyetkârlığı nedeniyle Adanalı Ziya konusunda ilk elden bilgiler yok gibidir. Hayatı konusunda ancak arkadaşlarının ve kendisini tanıyanların verdiği bilgiler vardır. 

Rakıya sert diye dün hayli su katdım yatdım Azm-i sevk-i mey ile küplere batdım yatdım dizelerinden de içki düşkünlüğü ve sürdürdüğü hayat tarzı anlaşılır. 

ERAY CANBERK - İbnülemin Mahmut Kemâl İnal Son Asır Türk Şairleri